Yıllık izin

Yıllık ücretli izinleri iş yerinin bulunduğu konumdan başka bir yerde geçirecek olanlara istemde bulunmaları ve bu hususu belgelemeleri koşulu ile gidiş ve dönüşlerinde yolda geçen süreleri karşılamak üzere toplam dört güne kadar ücretsiz yol izni vermek zorundadır.

Yıllık ücretli iznin kullandırılması esas olarak belirtilmiştir ancak bazı nedenlerle kullanılmayan izinler birikebilir; biriken izinlerin de ücreti ödenir. İş Kanunun 59. maddesine göre, iş sözleşmesinin herhangi bir sebepten feshi halinde kullanılmayan yıllık ücretli izin süresine ait ücretin ödenmesi gerektiği belirtilmiştir. Böylelikle, iş sözleşmesinin bittiği tarihteki son brüt ücreti üzerinden kullanılmayan izinler çalışanın kendisine ödenir.

Yıllık ücreti alacağının zaman aşımı süresi, çalışanın iş sözleşmesinin feshi tarihinden itibaren başlar. Sözleşmenin fesih tarihinden itibaren 5 yıllık zaman aşımı süresi vardır.

Yıllık ücretli izinde, tarafların anlaşması halinde belirlenen bir bölümü 10 günden az olmamak kaydı ile en fazla üçe bölünerek kullandırılır. Bunun sebebi ise, Yargıtay'ın yerleşmiş içtihadına göre kullanılmış sayıldığından aksi düşünüldüğünde sebepsiz zenginleşme nedeni olarak belirtilmiştir.

Yıllık ücretli izin döneminde çalışan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan bir davranış gösterdiği takdirde işveren bildirimsiz ve tazminatsız sözleşmeyi feshedebilir. 4857 sayılı İş Yasası’nın 59. maddesinin son fıkrasının “İşveren tarafından iş sözleşmesinin feshedilmesi halinde 4857/17. maddede belirtilen bildirim süresiyle, 27. Madde gereğince işçiye verilmesi zorunlu yeni iş arama izinleri yıllık ücretli izin süreleri ile iç içe giremez.” hükmü, yıllık ücretli izin döneminde çalışanın iş sözleşmesinin bildirimli fesih ile sona erdirilip erdirilmeyeceği konusunda önemli bir bilgi sunar.

İşveren, çalışanların izinlerinin olduğu yıllık izin kayıt belgesini tutmak zorundadır. Çalışanın yıllık izin durumu yönetmeliğe göre düzenlenecek izin defteriyle veya dijital ortamda takibini yapabilir. İspat zorunluluğu açısından düzenlenen kaydın çalışanın ıslak imzasını taşıması gerekir. Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği’nde tutulması zorunlu yıllık izin çizelgesinin nasıl olacağı da açıkça belirtilmiştir.

Çalışanın iş sözleşmesinde cumartesi ya da pazar “hafta tatili” olarak belirlenmişse, çalışanların izin haklarında bugün, hafta tatili olarak geçer. Yıllık izin süresinde ise hafta sonuna gelen günler, izin haklarından düşülmez, yıllık izin gününden sayılmaz.

Yıllık ücretli izinlere ilişkin işverenlere kesilecek idari para cezası tutarı her yıl İş Kanununa göre belirlenir. Yıllık ücretli izinleri yasaya aykırı olarak bölen, yıllık izin ücretlerini yasaya aykırı bir şekilde eksik ödeyen, iş sözleşmesinin sona ermesi sonucu kullanılmayan izinlerin ücretini ödemeyen ve izin yönetmeliğine aykırı bir şekilde davranan işverenlere idari para cezası kesilir. Bu cezanın tutarı 2023 güncel verilerine göre her bir çalışan için 1.683 TL olarak güncellenmiştir.

14 günlük yıllık izin süresine hafta sonu veya özel gün tatilleri denk gelirse, bu günler yıllık izin süresinden düşülmez.

“İşveren tarafından yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve hastalık izinleri yıllık izne mahsup edilemez.” İş Kanunu'nun 56. maddesinde de altı çizildiği üzere çalışanlara yıl içerisinde verilen saatlik izinlerin, yıllık izin süresinden düşülmesi mümkün değildir.

Yasalarımıza göre bir yılını doldurmamış çalışanların yıllık izin hakkı yoktur. Ancak işverenler birinci yılını doldurduktan sonra hak edilen izin süresini, avans gibi önceden verebilir. Bu tamamen işveren ve sizin aranızda yapılan sözleşme ile doğru orantılıdır. Bir yılı dolduran çalışanların yıllık izin sürelerinin hesaplanması da çalışanın kıdemi doğrultusunda belirlenir.

Kullanılmayan yıllık izinlerin ücreti çalışırken ödenemez çünkü bu ücret iş akdi sona erdiği tarihte, en son aldığınız maaş üzerinden yıllık izin ücreti hesaplanır. Kullanılmayan yıllık izin ücretinizi güncel günlük brüt ücretiniz ve kullanmadığınız yıllık izin gün sayısını çarparak bulabilirsiniz.

İş Kanunu'na göre, çalışanlara her yıl belirli bir süre ücretli yıllık izin verilmesi zorunludur. Bu izin süresi, çalışanın çalışma süresine göre değişir. 1 yılı doldurmamış çalışanlar için yıllık izin hakkı bulunmaz ancak 1-5 yıl arası çalışanların yıllık 14 iş günü, 5 yılı doldurmuş çalışanların ise 20 iş günü yıllık izin kullanması gereklidir. Çalışan yıllık izin hakkını kullanırken bu süre boyunca normal çalışma günlerinde maaşı kesilmez.

Türkiye'de özel sektörde yıllık izin koşulları, işçinin bir yıl süresince çalıştığı gün sayısına bağlı olarak belirlenir. İşçi, bir önceki yıl içindeki çalışma gün sayısına göre 14 günlük ücretli izin hakkına sahiptir, her 12 aylık sürede ise 20 iş günü üzerinden bir yıllık izin hakkı doğar. İzin süresince işçi, normal çalıştığı günler için ücret alır ve bu ücret işveren tarafından karşılanır.

Memurların yıllık izin koşulları, Kamu Personeli Yönetimi Genel Yönetmeliği'ne göre belirlenmiştir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na göre çalışma süresi 1-10 yıl arası olanlar 20 gün, on yıldan fazla çalışanlar 30 gün senelik izin hakkına sahiptir. Yıllık izin kullanımı, memurun talebi ve kurumun uygun gördüğü tarihlerde gerçekleşir, bu süreçte memur normal ücretini almaya devam eder.